12/03/2019
Arjantin Tangosunda Empatinin Yaşantılanması: Nörobilimsel Bir Deneme
1990’lı yılların ikinci yarısında maymunlar üzerine yapılan nörobilimsel çalışmalarda özel tipte nöronların keşfedilmesi ve kısa süre sonra benzer tipte nöronların insan beyninde de bulunması bu alanda çığır açan bir buluş olarak kabul edilir. Ayna nöronları olarak adlandırılan bu nöronların işlevleri üzerine yapılan deney ve araştırmalar insan türünün önce işaret diliyle sonradan da sessel dil ile konuşmaya geçişinin, bedensel olarak öğrenmenin (örneğin insana özgü kabul edilen alet yapma becerisi) ve daha önemlisi karşımızdakilerin niyetlerini sadece sözel olarak değil beden hareketleri ile de anlamak olarak özetleyebileceğimiz kognitif (zihinsel) empatinin bilinçdışı nöral temelleri hakkında muazzam bilgilere ulaşmamızı sağladı.
Öte yandan ayna nöronlarından çok daha önce (1926 yılında) bulunan ama özgül işlevleri hakkında pek bir şey bilinmeyen, mucidinin adıyla von economo (VEN) nöronları olarak adlandırılan nöronların ayna nöronlarıyla yoğun sinaptik ilişkilerinin görülmesi, afektif (duygusal) empati olarak bilinen bir başka empati türünün de bilinçdışı nöral temelleri hakkında aydınlatıcı ip uçları sundu.
Arjantin tangosu sınırlı sayıda kuralla sonsuz figürlerin emprovize (doğaçlama) olarak yapıldığı neredeyse biricik bir çift dansı. Partnerlerin birbirlerinin hareketlerini uyumlu biçimde anlayıp uygun yanıtlarla dans edebilmeleri büyük ölçüde bedensel ve zihinsel empati sayesinde mümkün. Bunun yanı sıra çiftlerin dinlemekte oldukları müziğin sunduğu duygusal zeminde ortak bir duygusal empati deneyimi yaşamaları belki de bu dansı vazgeçilmez kılan bir boyut.
Biz de bu sunumumuzda her iki empati türü hakkındaki son nörobilimsel bilgileri emprovize bir çift dansı olan Arjantin Tangosu ile ilişkili olarak paylaşmayı ve birlikte deneyimlemeyi amaçlıyoruz.